Οπτικοακουστικές μαρτυρίες για το Ολοκαύτωμα: 
πρόσβαση και διδακτική αξιοποίηση

Γιώργος Αντωνίου, Ακαδημαϊκός συνεργάτης Διεθνούς Πανεπιστημίου 
Κωνσταντία Λιούζα, ΜΔΕ Παιδαγωγικής & 
Δώρα Σεϊτανίδου, ΜΔΕ Παιδαγωγικής

Οι οπτικοακουστικές μαρτυρίες αποτελούν σημαντική πηγή για την κατανόηση της ιστορίας και την εμβάθυνση στις ιστορικές συνθήκες. Η συμβολή τους είναι καίρια για την πολύπλευρη εξέταση γεγονότων και άλλων φωνών, εκείνων που «βίωσαν» την ιστορία. Στην εκπαίδευση, η επιμελημένη χρήση των πηγών αυτών προσφέρει αμεσότητα, προσωποποιεί τα γεγονότα, ζωντανεύει την ιστορία. Ιδιαίτερα στην περίπτωση των επιζώντων του Ολοκαυτώματος, Εβραίων και άλλων, η αποτύπωση της προσωπικής, της ανθρώπινης, εμπειρίας αποκτά ειδικό βάρος. Οι προσπάθειες που γίνονται ανά τον κόσμο προς τη διάσωση αυτών των μαρτυριών έχουν οδηγήσει στη δημιουργία ιστορικών αρχείων, συχνά προσβάσιμων διαδικτυακά. 

Η Oμάδα για τη μελέτη της ιστορίας των εβραίων της Ελλάδας δημιούργησε την ηλεκτρονική βάση δεδομένων με τίτλο: «Η εμπειρία των Eβραίων της Ελλάδας στις οπτικοακουστικές μαρτυρίες». Η βάση οργανώνει και παρουσιάζει στο κοινό πάνω από 1500 μαρτυρίες περίπου 1100 επιζώντων του ολοκαυτώματος. Η παρούσα βάση δεδομένων συγκεντρώνει τις διάσπαρτες αυτές μαρτυρίες, τις αποδελτιώνει και τις συγκροτεί σε ένα ενιαίο σώμα προς χρήση τόσο των ερευνητών όσο και της κοινωνίας.

Το USC Shoah Foundation Visual History Archive είναι ένα οπτικοακουστικό ιστορικό αρχείο που φιλοξενεί περισσότερες από 53.000 μαρτυρίες επιζώντων του Ολοκαυτώματος και άλλων γενοκτονιών από εξήντα περίπου χώρες. Σε συνεργασία με ιδρύματα και Πανεπιστήμια σε όλον τον κόσμο επιτρέπει στους χρήστες τη διαδικτυακή έρευνα στο αρχείο και προσφέρει εργαλεία για ερευνητική ή εκπαιδευτική χρήση. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης παρέχει την πλήρη πρόσβαση στο αρχείο σε κάθε ενδιαφερόμενο από το Επιστημονικό Αναγνωστήριο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης.