Εκπαιδευτικό Σεμινάριο για το Ολοκαύτωμα ΙΙ

Ολοκαύτωμα και συνεργασία στην κατοχική Θεσσαλονίκη

Στράτος Δορδανάς,

Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας, ΠΑ ΜΑΚ

Η παρούσα εισήγηση επιχειρεί να αναδείξει μια σχετικά άγνωστη πτυχή της καταστροφής της εβραϊκής κοινότητας Θεσσαλονίκης, συνδέοντας το γεγονός αυτό με το φαινόμενο της συνεργασίας με τον κατακτητή. Μέχρι πρότινος ο πολυεπίπεδος δοσιλογισμός υπήρξε ζήτημα ταμπού τόσο για την κοινωνία, όσο εν γένει και για την επιστημονική κοινότητα. Ωστόσο, νέες αρχειακές διαθεσιμότητες επέτρεψαν τα τελευταία χρόνια την υπέρβαση των απλοϊκών και συνήθως πολιτικά στοχευμένων σχημάτων αναφορικά με τους συνεργάτες και οδήγησαν στην αποκάλυψη της πολλαπλότητας και των ιδιαιτεροτήτων που κρύβει αυτού του είδους η ερευνητική ενασχόληση. Μια από τις θεματικές που προέκυψαν μέσα από τη μελέτη των δικογραφιών του Ειδικού Δικαστηρίου Δοσιλόγων Θεσσαλονίκης σχετιζόταν με την ενεργή εμπλοκή του κόσμου της συνεργασίας στον εκτοπισμό των Θεσσαλονικέων Εβραίων, με κύριο στόχο τη συμμετοχή στη νομή της λείας. Σημαντικές περιουσίες των εκτοπισμένων πέρασαν στα χέρια σημαινόντων συνεργατών των Γερμανών, ενώ τα κατώτερα στελέχη πριμοδοτήθηκαν ανάλογα με την αξία των παρεχόμενων υπηρεσιών τους. Επρόκειτο για συγκεκριμένες επιλογές που ούτε ο νομοθέτης προέβλεψε, ούτε τα Ειδικά Δικαστήρια έλαβαν υπόψη τους αλλά ούτε και η μεταπολεμική μνήμη ενέγραψε.