Διδάσκοντας το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στο μάθημα της Ιστορίας της Γ΄ Γυμνασίου
Μάγδα Δημάκη,
φιλόλογος-δημοσιογράφος,
ΜΔΕ Διοίκηση Πολιτισμού
Η προσέγγιση στο θέμα του Ολοκαυτώματος γίνεται με στόχο να συνδεθεί η τοπική ιστορία με την νεότερη και σύγχρονη ελληνική και παγκόσμια ιστορία στο πλαίσιο που ορίζει το αναλυτικό πρόγραμμα ιστορίας της Γ΄ Γυμνασίου. Οι αναφορές στους Εβραίους της Θεσσαλονίκης γίνονται σταδιακά στις ενότητες όπου αυτό είναι εφικτό.
Σκοπός του μαθήματος είναι να γνωρίσουν οι μαθητές: α) ποια ήταν η θέση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης στην τοπική κοινωνία πριν φτάσουμε στο τραγικό αποτέλεσμα του Ολοκαυτώματος των Εβραίων εξαιτίας του οποίου σβήνει η ιστορία μιας από τις πιο ανθηρές και δραστήριες κοινότητες της Θεσσαλονίκης αλλά και να αναρωτηθούν γιατί υπάρχουν ελάχιστα ίχνη της σήμερα β) τους μηχανισμούς διάχυσης και εξάπλωσης της ναζιστικής ρατσιστικής προπαγάνδας και τα αποτελέσματά της και γ) τις διαστάσεις του φαινομένου σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.
Ακολουθώντας τη σειρά του βιβλίου της Γ΄ Γυμνασίου παρουσιάζεται ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της Θεσσαλονίκης στις αρχές του 20ου αι., λίγο πριν τους Βαλκανικούς πολέμους, μέσα από την πολυμεσική έκδοση του ΕΛΙΑ (http://www.wow.gr/projects/thessaloniki/index.htm) για τη Θεσσαλονίκη, τους κατοίκους της και τη φυσιογνωμία της. Οι μαθητές μαθαίνουν ότι στην πόλη ζούσαν κυρίως τρεις λαοί: Εβραίοι, Τούρκοι και Έλληνες προβληματίζονται για το τι απέγιναν οι άλλοι δύο και αναζητούν τα ίχνη τους στο σήμερα. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στις πολιτικές διαστάσεις της κρίσης του ’29 και την άνοδο του Ναζισμού στη Γερμανία (βιβλία Ιστορίας ΠΕΜ «Λίγη Ιστορία ακόμη», Κεφ. 9 http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/270). Τέλος, στην ενότητα του σχολικού βιβλίου «Κατοχή-Αντίσταση» οι μαθητές κατανοούν την Τελική Λύση, τα Γκέτο και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων. Μία πολιτική που ασκήθηκε από τον Χίτλερ μέσα σε μια εικοσαετία φτάνει να κυριαρχήσει και να έχει καταστροφικά αποτελέσματα. Το υλικό δίνει αφορμές για πάρα πολλές ερωτήσεις όπου προκύπτουν ενδιαφέρουσες συζητήσεις και συμπεράσματα.
